Kuchnia śląska – Czym się charakteryzuje? Jakie potrawy warto spróbować?
Obecne cechy i potrawy kuchni śląskiej są efektem bardzo wielu czynników, które miały wpływ na ten region od wieków. Pierwszym czynnikiem jest położenie geograficzne – nizinne, z dobrze rozwiniętym rolnictwem i górnictwem oraz dostępem do dużej liczby lasów. Ze względu na dużą ilość kopalni oraz mieszkańców wykonujących prace fizyczne Śląsk od wieków charakteryzował się obfitą, kaloryczną kuchnią. Kolejnym wpływ na kuchnię mieli zagraniczni sąsiedzi, a więc w kuchni śląskiej przeplatają się wpływy kuchni polskiej, czeskiej, austriackiej czy niemieckiej.
Śląskie tradycje kulinarne
Mało które wesele czy przyjęcie okolicznościowe odbywa się na Śląsku bez obiadu w postaci rosołu oraz rolady, klusek śląskich i modrej kapusty. Pozycją obowiązkową jest również śląski szałot podawany z pieczywem na kolację lub podwieczorek. Na deser można skosztować kołaczy lub szpajzy.
Niektórzy mieszkańcy Śląska nie wyobrażają sobie niedzieli tradycyjnego obiadu (rolada śląska, kluski śląskie i modra kapusta). W tygodniu zdrowym, pożywnym i sycącym posiłkiem bywa Aintopf. Standardowymi daniami kuchni codziennej są także karminadle czy ciapkapusta z żeberkami.
Oczywiście z biegiem lat kuchnia włoska, japońska, chińska, amerykańska i inne próbują wypierać tradycyjne potrawy, ale śmiało można powiedzieć, że na Śląsku tradycja jest dalej żywa. W tym rejonie dalej można spotkać wiele restauracji serwujących tradycyjne śląskie potrawy. Mieszkając na Śląsku czy przyjeżdżając w odwiedziny warto znaleźć lokal z dobrymi opiniami i spróbować tych przysmaków. Kuchnia śląska jest dosyć ciężka i syta, ale również pyszna i domowa, więc zdecydowanie warto jej spróbować!
Najpopularniejsze dania kuchni śląskiej
- Rosół z ajlaufem – śląski rosół jest tradycyjnie ugotowany na wywarze z włoszczyzny oraz minimum 3 rodzajów mięsa (wołowina, cielęcina, drób). Aromatu dodają sól, ziarna pieprzu, ziele angielskie, natka pietruszki i liście laurowe. Zupę podaje się z lanymi kluskami z masy mączno jajecznej.
- Wodzionka – czerstwy chleb krojony w kostkę oraz roztarte ząbki czosnku zalewa się wrzącą wodą. Do smaku dodaje się smalec ze skwarkami oraz czasami kminek. Zupa jest bardzo prosta ale rozgrzewająca i aromatyczna.
- Ajntopf – zupa jarzynowa ugotowana na wywarze jarzynowym z dodatkiem ziemniaków, kalarepy, włoszczyzny i kapusty włoskiej. Zupa doprawiona jest solą, pieprzem, natką pietruszki, kminkiem. Na sam koniec do Ajtopfa dodaje się zasmażkę.
- Rolada śląska – rolada wołowa w której schowany jest farsz z kiełbasy, boczku, ogórka kiszonego i cebuli. Podczas przygotowywania rolad tworzy się pyszny aromatyczny sos (można go lekko zabielić) , którym polewa się roladę oraz kluski śląskie.
- Karminadle – duże kulki z mięsa mielonego wieprzowego, mocno przyprawione, obtoczone w bułce tartej i smażone na głębokim tłuszczu. Te kotlety mielone jada się najczęściej z kluskami śląskimi oraz modrą kapustą oraz na zimno pokrojone jako mięsny dodatek do kanapek.
- Krupniok i Zymlok – inaczej znane w Polsce kaszanka oraz bułczanka. Są to tradycyjne, śląskie wędliny podrobowe w naturalnej osłonce (jelito zwierzęce). Oprócz podrobów, krwi i przypraw do krupnioka dodaje się kaszę gryczaną lub jęczmienną a do zymloka namoczoną bułkę. Nie brzmi smacznie, ale te wysokiej jakości wyroby, usmażone lub ugrillowane są naprawdę dobre.
- Kluski śląskie (gumiklyjzy) – kluski przygotowane z tłuczonych ziemniaków, jajka, mąki ziemniaczanej z dodatkiem soli. Tradycyjnie mają lekko spłaszczony kulisty kształt z dziurką w środku. Dzięki niej kluski bardziej równomiernie się gotują a dodatkowo zatrzymuje się w nich pyszny sos.
- Modro kapusta – pokrojona w wiórki, ugotowana do miękkości kapusta czerwona z dodatkiem usmażonych kosteczek boczku i cebuli. Smaku dodaje sól, pieprz, ocet oraz cukier.
- Ciapkapusta – potrawa z gotowanych ziemniaków, kiszonej kapusty, smażonego boczku i cebuli. Składniki są wymieszane i doprawione solą i pieprzem. Ciapkapusta najczęściej podawana jest z żeberkami, dziczyzną lub innym rodzajem mięsa.
- Szałot śląski – sałatka z gotowanych ziemniaków oraz jajek, kiszonego ogórka oraz dodatkiem rybnym (śledź) lub mięsnym (kiełbasa). Doprawia się ją solą i pieprzem i podaje z majonezem.
- Szpajza - prosty deser na bazie ubitej masy jajecznej z cukrem z żelatyną. Można przygotować masę z dodatkiem soku z cytryny, z kakao, galaretką owocową lub świeżymi owocami
- Kołocz – ciasto drożdżowe z kruszonką, samo lub z dodatkiem masy serowej, makowej lub jabłkowej. Podawane często na uroczystościach oraz w domach do kawy. Zgodnie ze śląską tradycją Przyszli Państwo młodzi kilka dni przed weselem roznoszą ładnie opakowane 3 rodzaje kołocza rodzinie, sąsiadom i znajomym.
